Park Narodowy „Bory Tucholskie” powstał 1 lipca 1996 r. Położony jest w północno-zachodniej części Polski, w woj. pomorskim. Jego powierzchnia obejmuje obszar 4613,04 ha. Zajmuje północno-zachodnią część dużego kompleksu leśnego Bory Tucholskie. Położony jest na terenie powiatu chojnickiego w dwóch gminach: wiejskiej Chojnice i Brusy.
Mało zmienione środowisko przyrodnicze to cecha szczególna Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. Rzeźbę terenu ukształtowało ostatnie zlodowacenie bałtyckie. Dominują tu równiny sandrowe urozmaicone licznymi wzniesieniami, rynnami polodowcowymi i wytopiskami.
Na szczególną uwagę zasługują zbiorowiska leśne i jeziora. Lasy zajmują ponad 83% powierzchni Parku. Są to najczęściej bory świeże i suche z licznymi gatunkami porostów, a także siedliska bagienne. Dominującym gatunkiem drzewostanu Parku jest sosna zwyczajna, ale to dąb „Bartuś” jest najstarszym drzewem w Parku.
Wody zajmują 11,5% powierzchni Parku. Na terenie Parku znajduje się 21 jezior. Do najcenniejszych zbiorników należą jeziora oligotroficzne. Wśród jezior oligotroficznych na wyróżnienie zasługują jeziora lobeliowe, jest ich 8 w Parku. Wyjątkowym ciekiem wodnym jest Struga Siedmiu Jezior. To niewielka rzeka wypływająca z największego jeziora Parku Ostrowitego i wpływająca do Jeziora Charzykowskiego.
W Parku Narodowym „Bory Tucholskie” wyznaczono 3 typy obszarów o różnej kategorii ochronności:
- obszary ochrony ścisłej – to ok. 7% powierzchni Parku. Są to dobrze zachowane ekosystemy, o dużym stopniu naturalności i odporności na degradację.
- obszary ochrony częściowej – to ok. 91% powierzchni Parku. Ochroną częściową objęto te siedliska, które wymagają działania z zakresu ochrony czynnej.
- obszary ochrony krajobrazowej – to ok. 2% powierzchni Parku. Na tych obszarach w ograniczonym stopniu dopuszczone jest użytkowanie gospodarcze.
W Parku Narodowym „Bory Tucholskie” wyznaczono także:
- strefy ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego przebywania dla gatunków ptaków objętych ochroną gatunkową np. dla bielika i puchacza,
- strefy ochrony ostoi oraz stanowisk roślin objętych ochroną gatunkową np. dla elismy wodnej.
Teren Parku to siedliska chętnie zajmowane przez śluzowce, grzyby, porosty i rośliny naczyniowe. W przypadku porostów, to ok. 15 % porostów Polski, mchy stanowią ok. 22 % a wątrobowce ok. 12 % liczebności gatunkowej Polski, rośliny naczyniowe ok. 33 % flory niżowej.
Na wyróżnienie zasługują tj.:
- z porostów: chrobotek alpejski, włostka spleciona, włostka Wranga.
- z mchów: bagniczka pływająca, widłoząb.
- rośliny naczyniowe: lobelia jeziorna, poryblin jeziorny, rosiczka okrągłolistna, pośrednia i długolistna widłaki i widlicze.
Fauna Parku Narodowego „Bory Tucholskie” reprezentowana jest zarówno przez kręgowce jak i bezkręgowce. Te pierwsze są zdecydowanie lepiej poznane. Oprócz pospolitych ssaków tj. jeleń, dzik, spotkać można także ryjówkę aksamitną, nocka łydkowłosego. Spośród ptaków na wyróżnienie zasługuje m.in. gągoł, dzięcioł czarny, bąk, łabędź krzykliwy, bielik i puchacz. Fauna Parku jest cały czas poznawana, prawie każde przeprowadzone na terenie Parku badania, inwentaryzacje, monitoringi pozwalają na potwierdzenie, odkrycie nowych gatunków zwierząt.
Przez tereny Parku przebiegają trzy ścieżki dydaktyczne o łącznej długości 16,4 km, pięć pieszych szlaków turystycznych o łącznej długości 45,6 km oraz trzy szlaki rowerowe o łącznej długości 24,8 km, a także jeden szlak konny o długości 5,4 km. Trasy stanowią łącznie długość 92,2 km. Tak liczna sieć szlaków turystycznych i ścieżek dydaktycznych pozwala na poznanie różnorodności przyrodniczej, cennych, naturalnych obszarów Parku. Każdy może znaleźć tutaj coś dla siebie, czy to pieszo czy rowerem, wszystkie szlaki piesze i ścieżki dydaktyczne są dostępne również dla rowerzystów.
Na terenie Parku można zbierać grzyby jadalne nie objęte ochroną gatunkową i jagody od 1 czerwca do 31 października, poza obszarami ochrony ścisłej, ostoi zwierząt i upraw leśnych do 4 m wysokości.
Turystów, osoby zbierające runo leśne oraz wędkarzy spoza gmin Brusy i Chojnice obowiązują bilety wstępu na teren Parku.
Centrum Edukacji Przyrodniczej Parku Narodowego „Bory Tucholskie” znajduje się w Chocińskim Młynie, a oferta edukacyjna dostępna jest na stronie internetowej Parku
www.pnbt.com.pl .
