Jeden z 23 parków narodowych na terenie Polski, utworzony 1 czerwca 1932 r., jako pierwszy park narodowy w Polsce. Pieniński Park Narodowy zajmuje najcenniejsze pod względem krajobrazowym i przyrodniczym obszary Pienin Właściwych: Masyw Trzech Koron, Pieniny Czorsztyńskie, Pieninki oraz Przełom Dunajca. Z Pienin Spiskich włączone zostały w obszar parku tylko Zielone Skałki. Pieniński Park Narodowy powstał, wraz ze swoim odpowiednikiem (PIENAP) na Słowacji, w roku 1932, jako pierwszy park narodowy w Polsce i pierwszy w Europie a drugi na świecie międzynarodowy obszar chroniony. Po stronie polskiej obejmuje fragment Pienin o powierzchni 2372 ha. Po stronie słowackiej powierzchnia parku wynosi 3750 ha. Ochronie ścisłej podlegają 744 ha powierzchni parku, ochronie czynnej 533 ha, a ochronie krajobrazowej 1094 ha.
Spośród ekosystemów leśnych do najcenniejszych w Pienińskim PN należą: górskie reliktowe laski sosnowe, jaworzyny i lasy kolnowo-lipowe, ciepłolubne buczyny storczykowe oraz żyzne buczyny. Do najcenniejszych ekosystemów nieleśnych należą nawapienne murawy wysokogórskie i nawapienne ściany skalne, murawy kserotermiczne, górskie łąki konietlicowe oraz torfowiska zasadowe o charakterze młak.
Na obszarze Pienin stwierdzono występowanie 2848 gatunków roślin i grzybów, 282 gatunków glonów i sinic, ok. 320 gatunków mchów i wątrobowców, ok. 470 gatunków porostów. W Pieninach rosną dwa endemity (gatunki nigdzie indziej na świecie nie spotykane): mniszek pieniński, pszonak pieniński oraz odmiany endemiczne: chaber barwny, rozchodnik ostry odmiana wapienna, bylica piołun odmiana wapienna. Występują tu również relikty - rośliny, które przetrwały na swoich stanowiskach z wcześniejszych okresów geologicznych i żyją w izolowanych populacjach znacznie oddalonych od zwartych areałów występowania gatunku: chryzantema (złocień) Zawadzkiego, jałowiec sawina, Urozmaicony teren i różnorodność warunków środowiskowych sprawia, że również świat zwierząt jest ciekawy. W Pieninach naliczono ponad 7369 gatunków zwierząt, w tym ok. 297 gatunków kręgowców. Z większych ssaków występują: dzik, jeleń, sarna, ryś, borsuk, kuna leśna. Sporadycznie odwiedzają park wilki i niedźwiedź. Dzięki występowaniu jaskiń, w których mogą zimować, bogata jest fauna nietoperzy, obejmująca aż 15 gatunków. Stosunkowo bogata jest awifauna parku. Doliczono się tu ok. 184 gatunków ptaków, z których 134 gatunki zakładają lęgi. Jednym z najciekawszych gatunków jest bardzo rzadki pomurnik, zamieszkujący wapienne ściany skalne. Na niedostępnych półkach skalnych gnieżdżą się również pustułki, kruki oraz sokoły wędrowne. Spośród ptaków leśnych najciekawsze to: bocian czarny, muchołówka szara, jarząbek oraz dzięcioły: czarny i trójpalczasty, orzechówka, drozd obrożny czy sikora czarnogłowa. Sowy reprezentowane są przez puchacza, sowę uszatą, sowę włochatą, puszczyka, pójdźkę oraz sóweczkę. Nad wodami spotkać można sieweczkę rzeczną, zimorodka oraz pluszcza. W Dunajcu obok pstrągów i Głowaccy żyje głowacica, największa z ryb z rodziny łososiowatych.
Głównym zagrożeniem dla integralności ekosystemów Parku jest wzmożony ruch turystyczny. Rocznie Pieniński PN odwiedza ponad 700 tys. turystów, co stawia go w czołówce parków najbardziej obciążonych ruchem turystycznym. Bardzo duży problem stanowi gęstniejąca zabudowa okolic parku, co powoduje zmniejszanie korytarzy ekologicznych łączących park z sąsiednimi pasmami górskimi.
Pieniński Park Narodowy posiada bogatą sieć pieszych szlaków turystycznych, których łączna długość wynosi 23 km. Przy wejściach do Parku w Krościenku, Czorsztynie, Sromowcach Wyżnych – Kątach, Sromowcach Niżnych i Szczawnicy znajdują się pawilony wystawowo-edukacyjne i punkty informacji turystycznej. Dyrekcja PPN, ośrodek edukacyjny i wystawa przyrodnicza mieści się w Krościenku nad Dunajcem.
