Jeden z 23 Parków Narodowych Polski, utworzony w 1959 roku z części rezerwatu ustanowionego po II wojnie światowej.
1 stycznia 2016 KPN został powiększony o 371 ha - jego powierzchnia całkowita wynosi 5951 ha. Park położony jest w województwie dolnośląskim przy granicy państwowej z Republiką Czeską, na terenie sześciu gmin: Szklarska Poręba, Piechowice, Jelenia Góra, Podgórzyn, Karpacz i Kowary. Swoim zasięgiem obejmuje Główny Grzbiet Karkonoszy od zachodnich stoków Mumlawskiego Wierchu na zachodzie po Przełęcz Okraj na wschodzie. W skład Parku wchodzi również enklawa Wodospadu Szklarki.
Największą cześć parku zajmują lasy - 4397 ha - objęte głównie ochroną czynną. Tereny położone powyżej górnej granicy lasu, czyli piętro subalpejskie i alpejskie o powierzchni około 1500 ha objęte jest ochroną ścisłą. Wokół Parku utworzona jest otulina, której powierzchnia wynosi 13 093ha.
Lasy występują na blisko 70% powierzchni, pozostała część to ekosystemy nieleśne w zdecydowanej większości położone powyżej górnej granicy występowania lasu, oraz lądowe, nieleśne i wodne.
W Parku występuje ponad tysiąc gatunków roślin oraz wiele gatunków zwierząt leśnych (ok. 40 gatunków ssaków, m.in. wydra, jeleń, sarna europejska, lis rudy, oraz 16 gatunków nietoperzy). Jednym z ciekawszych żyjących tu zwierząt jest muflon śródziemnomorski introdukowany na początku XX wieku z Korsyki. Na tereny Parku zdają się także powracać duże ssaki drapieżne, jak wilki i rysie. Ponadto żyje tu 90 gatunków ptaków, między innymi włochatka, sóweczka, zagrożony wymarciem cietrzew, głuszec, drozd obrożny, płochacz halny. Najliczniejszą grupę zwierząt stanowią owady oraz inne bezkręgowce. Fauna owadów Karkonoszy obejmuje również formy endemiczne: jak podgatunek motyla – miernikowca.
W granicach parku występują rośliny endemiczne: skalnica bazaltowa - podgatunek skalnicy darniowej, dzwonek karkonoski, gnidosz sudecki, biedrzeniec mniejszy skalny.
Wraz z udostępnieniem terenu Parku zwiedzającym, pojawiają się zagrożenia przyrody. Jednym z najpoważniejszych jest masowy ruch turystyczny (około dwóch milionów turystów odwiedza corocznie Karkonoski Park Narodowy). Do głównych działań ochronnych należą: ochrona różnorodności biologicznej na poziomie genowym, gatunkowym i ekosystemowym, monitoring stanu biotycznych i abiotycznych składników przyrody, remonty infrastruktury turystycznej, informacyjnej i edukacyjnej związanej z udostępnieniem terenu parku, oraz ochrona przed nielegalną penetracją ludzką i szkodnictwem.
Wstęp na teren KPN jest płatny. Park posiada 112 km szlaków turystycznych pieszych, są także szlaki narciarskie, w tym 17 km nartostrad. Część szlaków pieszych udostępniono dla rowerzystów. W szczytowe partie prowadzą dwie kolejki liniowe, zimą zaś funkcjonuje 10 wyciągów dla narciarzy.
Do ośrodków edukacyjnych KPN należą: Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej w Szklarskiej Porębie, Centrum Informacyjne Karkonoskiego Parku Narodowego w Karpaczu, Ośrodek Edukacyjno – Informacyjny Karkonoskiego Parku Narodowego „Domek Myśliwski” w Karpaczu, Karkonoski Bank Genów.
