Karłątek klinek, przecinek - na pachnącej gółce z ostrogami
Wczoraj zrobiłem długą wyprawę po biebrzańskich grądzikach. Celem było sprawdzenie stanowisk kilku gatunków roślin, m.in., gółki długoostrogowej (Gymnadenia conopsea). Zatem kilka słów o tym pięknym storczyku.
Kwiaty gółki zebrane są w gęste, cylindryczne kwiatostany składające się nawet z ok. 100 kwiatów. Charakterystyczną cechą pojedynczych kwiatów, w różnych odcieniach różu, jest zawierająca nektar długa - 20mm - ostroga wypełniona nektarem.
Gółka długoostrogowa zapylana jest przez motyle, głównie nocne, ale też przez muchówki i pszczołowate. W wyniku zapylenia, wykształcają się podłużne owoce, w których powstaje nawet 7 tys. nasion!
Gółka zaczyna kwitnąć nie wcześniej niż 6-7 lat po wykiełkowaniu nasienia!
W Biebrzańskim PN znane są tylko trzy stanowiska tego gatunku.
W Polsce gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Po ponad godzinnym marszu przez turzycowiska i pokonaniu kilku, prawie suchych kanałów dotarłem do pięknego grądu. W znanym mi miejscu gółki niestety nie było! Znalazłem ją równo 200 metrów dalej. Nie wiem jak one to robią - ale przemieszczają się najwyraźniej!
Przy okazji udało mi się sfotografować zapylacza! Wokół pięknie pachnących, różowych kwiatostanów latały samce karłątka.
Był to najprawdopodobniej karłątek klinek (Hesperia comma), ale być może karłątek kniejnik (Ochlodes venatus = O. sylvanus = O. faunus). Aby mieć pewność trzeba by mu zajrzeć pod listek figowy! W tym akurat specjalizuje się mój sąsiad z pokoju...
U tych pospolitych w całej Polsce motyli możemy obserwować wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy: samiec na przednim skrzydle ma klinowatą ciemną plamę z łusek zapachowych.
... a na koniec złapała mnie burza!
przy okazji polecam lekturę - tym, co chcą więcej o latających i pachnących:
- Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, wyd. Multico, Warszawa 2010.
- Cezary Werpachowski, Emilia Brzosko, Świat roślin biebrzańskich grądów, wyd. Biebrzańskiego PN, Osowiec-Twierdza, 2014.
tekst i zdjęcia: cezary werpachowski, Biebrzański PN
