powrót

Przetrwać najtrudniejszy czas

Jak radzą sobie gatunki Białowieskiego PN

Zima to najtrudniejszy w roku okres dla zwierząt. Zwierzęta aktywne wyłącznie w ciągu dnia mają krótki okres kiedy jest jasno i kiedy mogą żerować – dlatego aktywność ptaków dziennych w tym okresie skupia się niemal wyłącznie na zdobywaniu pokarmu. Dla wielu zwierząt zima wiąże się z koniecznością zmiany bazy żerowej – zwierzęta kopytne przestawiają się z żywienia roślinami runa na żer pędowy oraz osmykiwanie drzew (zdzieranie zębami kory), ptaki owadożerne chętnie korzystają z wysokooleistego pokarmu roślinnego. W okresie tym zwierzęta chętnie korzystają z pokarmu zostawianego przez człowieka – siana w paśnikach czy ziaren w karmnikach.

Obejrzyjcie zdjęcia, a zobaczycie jak w Białowieskim Parku Narodowym radzą sobie z przetrwaniem zimy poszczególne gatunki zwierząt!

Nasiona świerka są wysokooleistym pokarmem, bardzo ważnym w zimowej diecie zwierząt. Jednak głęboko ukryte w twardej szyszce są trudno dostępne dla większości z nich. Dostać się do nich mogą m.in. dzięcioły duże, krzyżodzioby, wiewiórki. Widoczna na zdjęciu szyszka – nie cała, ale „rozsypana” to efekt wyjadania z niej nasion przez wiewiórkę. Gryzoń nie zjada wszystkich nasion, ale część porzuca. Niemniej wykonał bardzo ważną pracę polegającą na rozczłonowaniu szyszki i ułatwieniu dostępu do pokarmu innym zwierzętom. A w lesie przecież nic się nie marnuje – nam udało się zaobserwować czubatkę (gatunek sikory) żerującą na takim niedokończonym posiłku wiewiórki.

Zimą zwierzętom bardzo ciężko jest zdobyć pożywienie. Nie tylko dlatego, że jest go niewiele, ale także dlatego, że gruba warstwa śniegu utrudnia im przemieszczanie w celu jego poszukiwań. Dlatego w paśnikach wykładane jest siano, pozyskane z letniego koszenia łąk. Zwierzęta (jelenie, żubry) jedząc je, wyrzucają jego część poza paśnik. Żeby siano nie było następnie zadeptywane (co czyni je niezdatnym do jedzenia), pracownicy Białowieskiego Parku Narodowego porządkują miejsca dokarmiania. Na zdjęciu porządkowanie paśnika w Ostoi Żubrów Czoło.

Ślady żerowania owadów pochodzą jeszcze z sezonu wegetacyjnego. W zimowych warunkach owady przechodzą w stan diapauzy, podczas której ukryte w ziemi, pod korą, w drewnie, pod kamieniami ograniczają swoje czynności życiowe aż do nastania wyższych temperatur.

Świerkowa szyszka zamocowana w grubo spękanej korze dębu. W tak unieruchomionej szyszce dzięcioł duży może swobodnie odginać dziobem łuski, żeby dostać się do niewielkich nasion. Dla dzięciołów dużych nasiona wyłuskane z szyszek świerkowych są podstawą zimowego menu.

Ślady żerowania pozostawione przez dzięcioła czarnego - największego z europejskich dzięciołów.

Szyja korzeniowa tego martwego świerka stanowiła miejsce zimowania owadów, które stały się jego pożywieniem.

Pozostałość po posiłku kowalika: łupina od orzecha laskowego.

Kowalik umieścił orzech w zagłębieniach kory i uderzając dziobem rozbił łupinkę, aby dostać się do sycącego wnętrza

Czasem w poszukiwaniu posiłku, samemu można się nim stać… Tu: pióra kowalika upolowanego przez puszczyka. W okresie zalegania grubej pokrywy śnieżnej poruszające się głęboko pod śniegiem gryzonie są dla puszczyków trudno dostępne, dlatego sowy te uzupełniają bazę żerową polując na ptaki. A kowalik jest jednym z najczęściej spotykanych zimą ptaków w grądach i do tego jest stosunkowo głośny (głosy i odgłosy żerowania).

Buchtowisko dzików. W poszukiwaniu pokarmu te wszystkożerne ssaki wzruszają wierzchnie warstwy gleby - to tam znajdują kłącza i bulwy roślin, a także owady w różnych stadiach rozwojowych.

Nasiona świerka są wysokooleistym pokarmem, bardzo ważnym w zimowej diecie zwierząt. Jednak głęboko ukryte w twardej szyszce są trudno dostępne dla większości z nich. Dostać się do nich mogą m.in. dzięcioły duże, krzyżodzioby, wiewiórki. Widoczna na zdjęciu szyszka – nie cała, ale „rozsypana” to efekt wyjadania z niej nasion przez wiewiórkę. Gryzoń nie zjada wszystkich nasion, ale część porzuca. Niemniej wykonał bardzo ważną pracę polegającą na rozczłonowaniu szyszki i ułatwieniu dostępu do pokarmu innym zwierzętom. A w lesie przecież nic się nie marnuje – nam udało się zaobserwować czubatkę (gatunek sikory) żerującą na takim niedokończonym posiłku wiewiórki.

Tekst: Białowieski Park Narodowy

fotografia żubrów: Cezary Korkosz